Λεϊσμανίαση-Καλαζάρ στον σκύλο
ΛΕΙΣΜΑΝΙΑΣΗ (ΚΑΛΑ-ΑΖΑΡ)
Αυτό το λοιμώδες νόσημα του σκύλου προκαλείται από το πρωτόζωο Leishmania infantum και μεταδίδεται με τα τσιμπήματα σκνιπών. Η λεϊσμανίαση είναι γνωστή ζωοανθρωπονόσος και συχνή στην Ελλάδα όπως και σε άλλες μεσογειακές χώρες. Προσβάλλει κυρίως ανθρώπους οι οποίοι έχουν ανοσοπενεία ή ανθρώπους που έχουν ανοσοκαταστολή (καρκινοπαθείς που κάνουν χημειοθεραπείες, ασθενείς με AIDS και άτομα με άλλες συγγενείς κυτταρικές ανοσοπενίες).
Αποθήκη του παρασίτου αυτού είναι ο σκύλος και διάφορα είδη τρωκτικών. Στην Ελλάδα η νόσος ενδημεί σε ολόκληρη την επικράτεια και πολλά περιστατικά προέρχονται από μεγάλα αστικά κέντρα όπου υπάρχουν μεγάλοι πληθυσμοί σκύλων.
ΚΛΙΝΙΚΗ ΕΙΚΟΝΑ
Η επώαση της νόσου αυτής μπορεί να διαρκέσει από μερικές εβδομάδες μέχρι και αρκετά χρόνια. Προσβάλλει σκύλους όλων των ηλικιών ανεξάρτητα φύλο, φυλής ή ακόμα και τύπο τριχώματος. Λόγω του μεγάλου χρόνου επώασης η λεϊσμανίαση σπάνια παρατηρείται σε ζώα ηλικίας μικρότερης του ενός έτους.
Ένα προσβεβλημένο ζώο μπορεί να εμφανίζει
- έντονη πιτυρίδα στο δέρμα του σκύλου
- τσίμπλες γύρω από τα μάτια
- μπορεί να έχει πληγές στους αγκώνες και τα μετατάρσια
- μπορεί να έχει μεγάλα νύχια
- διογκωμένους λεμφαδένες
- αίμα από τη μύτη
- ενώ η όρεξη στα αρχικά στάδια διατηρείται σταθερή
Τα συμπτώματα που μπορεί να παρουσιάσει η ασθένεια δεν είναι μόνο δερματολογικά:
- γενικευμένη περιφερική λεμφαδενοπάθεια
- σπληνομεγαλία
- προοδευτική απώλεια του σωματικού βάρους
- επίσταξη
- χρόνια ρινίτιδα
- πολυμυϊτιδα (συμμετρική ατροφία κροταφικών μυών)
- πολυαρθρίτιδα
- σπειραματονεφρίτιδα και διάμεση νεφρίτιδα (χρόνια νεφρική ανεπάρκεια, νεφρωσικό σύνδρομο)
- χρόνια ηπατοπάθεια
- ελκώδης στοματίτιδα
- ξηρή κερατοπεπιπεφυκίτιδα
- πρόσθια ιριδοκυκλίτιδα
ΔΙΑΓΝΩΣΗ
- Κυτταρολογική: Η ενδοκυτταρική ή εξωκυτταρική εντόπιση των αμαστίγωτων μορφών του πρωτόζωου γίνεται σε επιχρίσματα παρακέντησης από τα λεμφογάγγλια, το μυελό των οστών ή το σπλήνα.
- Ιστοπαθολογική: Στις ιστολογικές τομές των βιοψιών από το δέρμα συνήθως παρατηρείται κοκκιωματώδης, περιαγγειακή, οζώδης, διάχυτη ή λειχηνοειδής δερματίτιδα με ορθό ή παρακερατωτική υπερκεράτωση. Σε ένα μεγάλο ποσοστό περιστατικών δεν παρατηρούνται οι αμαστίγωτες μορφές της Leishmania τόσο μέσα όσο και έξω από τα μονοπύρηνα κύτταρα. Η ανοσοϊστοχημική εξέταση των τομών με τη μέθοδο της υπεροξειδάσης-αντιυπεροξειδάσης βοηθά στην εντόπιση της λεϊσμανίασης.
- Ορολογική: Χρησιμοποιούνται και δίνουν αξιόπιστα αποτελέσματα οι μέθοδοι του έμμεσου ανοσοφθορισμού και ELISA.
- Αλυσιδωτή αντίδραση πολυμεράσης: Η μέθοδος αυτή που στηρίζεται στον πολλαπλασιασμό τμήματος του DNA της deishmania μπορεί να εφαρμοστεί σε διάφορα βιολογικά υλικά (μυελός των οστών, λέμφο, αίμα βιοψίες από το δέρμα) που παίρνονται από τα προσβεβλημένα ζώα. Όταν χρησιμοποιείται μυελός των οστών η διαγνωστική ευαισθησία της μεθόδου αυξάνει σημαντικά.
- Κλινική: Επειδή ο αριθμός των δερματοπαθειών που εμφανίζουν ομοιότητες με τις δερματικές μορφές της λεϊσμανίασης είναι μεγάλος και επειδή η νόσος ενδημεί στην Ελλάδα ακόμα και με την παραμικρή υποψία επιβάλλεται ο εργαστηριακός αποκλεισμός ή η επιβεβαίωση της πριν από κάθε άλλη εξέταση, γεγονός που έχει ιδιαίτερη σημασία στην περίπτωση των αυτοάνοσων και ανοσολογικών δερματοπαθειών.
- Διάφορα εργαστηριακά ευρήματα: Σε αυτά περιλαμβάνονται η μη ανταποκρινόμενη αναιμία, η υπερσφαιριναιμία, η υπολευκωματιναιμία, η σπειραματική πρωτεϊνουρία και η αύξηση του τίτλου των αντιπυρηνικών αντισωμάτων.
Θεραπεία- Προληπτικά μέτρα
Η θεραπεία με οποιοδήποτε θεραπευτικό μέσο θα πρέπει να διακόπτεται όταν η PCR σε δείγμα μυελού των οστών είναι αρνητική, γεγονός που σημαίνει ότι το παράσιτο εξουδετερώθηκε τελείως. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να βασιστεί η διακοπή ή η συνέχιση της θεραπείας στον τίτλο των αντισωμάτων επειδή σε πολλά ζώα γίνεται αρνητικός αρκετούς μήνες μετά την πλήρη εξουδετέρωση του παρασίτου. Στον άνθρωπο έχουν δοκιμαστεί και άλλα φάρμακα όπως η ριφαμπικίνη, η λεβαμισόλη, η δαπσόνη, η αμφοτερικίνη Β και οι 8-αμινοκινολίνες.
Αθανασία Τσόλη
Ζωοτέχνης Τ.Ε.Ι. Θεσσαλίας
Τμήμα Τεχνολόγων Γεωπόνων
Ζωικής Παραγωγής
